"خون غزل"

 

شعر بلندي مي دود هر شب به دنبالم

من سرزميني از غزل هاي كهنسالم

 

زخم گلويم باز شد، فريادها را خورد

مانند آن صيدي كه زد صيادها را خورد

 

چاك گريبانم، سبويي تازه مي خواهد

اين نعره ها ديگر گلويي تازه مي خواهد

 

صيادها از ضامن آهو سخن گفتند

فريادها از ضامنِ چاقو سخن گفتند!

 

مي آيم و يك كوله بار از زخم بر دوشم

من شهري از آتشفشان هاي فراموشم

 

شهري كه مثل نهر درخود غوطه ور مانده ست

از جنبشِ چشم سياهت، سبزتر مانده ست

 

شهري كه باروهاش با باروت مي رقصند

دوشيزگانش در خم ابروت مي رقصند

 

 چشم خمار يارِ  من از دار آويزان

گيسوي باران خورده اش چون مار آويزان

 

خون غزل از تاك هاي ری  به جوش آمد

شيرازم و در«خواجه ی اسرار» آويزان

 

دروازه هايم رو به «اسكندر» ترك خورده

كرمانم و چشمانم از قاجار آويزان

 

«مشتاق» خونين، «سهروردي» سرخ مثل عقل

«عين القضاتم» سوخته، «عطّار» آويزان

 

من كاشي كاشانم و حمّام خون در من

تبريزم و بر سينه ی « ستّار» آويزان

 

نام بزرگان را به «كوچك خان» بدل كردم

در جنگلي از شانه ی «سردار» آويزان

 

آزادي من پرچمي در دست افغان ها

در اصفهان از كوچه و بازار آويزان

 

شور حسيني در عراق آواز مي خواند

اجبار من چون دشنه ی «مختار» آويزان

 

من لاشه اي از انقلاب خويشتن بودم

در مصر از دندان صد كفتار آويزان

 

سيبي كه در لبنان شهيد چين زلفي بود

مثل سري از گوشة دستار آويزان

 

سيمرغ در ويرانه هاي هفت كشور سوخت

با زخم هاي رستم از منقار آويزان

 

وقتي كه از دروازه هاي شهر برگشتم

نيم خودم را ديدم از ديوار آويزان

 

بر دوش خود ارّابه هاي روس را بردم

من آبروي آتش ققنوس را بردم

 

تهرانم و درحسرت زابل فرو رفته

مثل سرنگي در رگِ كابل فرو رفته

 

چشم خمار يار، درآغوش من گم بود

چون قرن ها پشت سر او حرف مردم بود

 

بر شانه ی او باغي از گلهاي بادام است

درخانه ی من خمره اي از خاك«خيّام» است

 

شعر بلندي مي دود هر شب به دنبالم

من سرزميني از غزلهاي كهنسالم

 

 

از مجوعه شعر "واژه های وحشی"

به یاد قربانیان منا

 

ساقیان! لبیک گویان باده ی خون آورید

در منای قرب لیلا، داغ مجنون آورید

 

ساکنان طور! ای آینه های سمت نور!

رو به دشت تیره ی این شب، شبیخون آورید

 

جای آل ِ نحس بوسفیان، حریم کعبه نیست

عشق را از چنگ این کفتار بیرون آورید

 

نعره ی شومیست در گوش حجاز ای عاشقان

از عراق اینبار آهنگی همایون آورید!

 

گرچه زمزم از شهیدان کفن پوشِ مناست

از فرات امسال، پیغامی به کارون آورید

کتاب واژه های وحشی

با سلام و درود فراوان.
مجموعه غزل تازه ام، واژه های وحشی منتشر شد. نشر فصل پنجم
این کتاب را در اسفند 93 روانه ی بازار کتاب کرد.
 

چند شعر از این مجموعه:  
مردی که آهنگ سفر دارد، جز کوله پشتی هیچ بارش نیست
مردی که حتّی سایة او هم، رم کرده است و در کنارش نیست
 
تنهایی اش در خانه می رقصد، رسوایی اش در شهر پیچیده
در ایستگاهِ گریه  جا مانده، دیگر کسی توی قطارش نیست
 
حالی شبیه یک شب برفی، در ازدحام خود ورم کرده
یا مثل اسبی که میان جنگ، ناگاه می فهمد سوارش نیست!
 

بردار دیگر کوله پشتی را، وقتی سفر بی تاب رفتن هاست
با خود ببر این بال را هر چند، حتّی قفس درانتظارش نیست
 
با خود ببر! مانند بادی که پروانه ها را می برد با خود
یا مثل سیلابی که مجبور است، آوارگی در اختیارش نیست

مردی که آهنگ سفر دارد، حالا درختی درکویری دور
جز آفتاب داغِ تنهایی ، دیگر کسی در سایه سارش نیست
 
از کوچ وامانده ست و بی همراه، مثل گوزنِ زخمی جنگل
می لنگد اما توله ببری هم، دیگر به دنبال شکارش نیست
 
محکوم شد بی یار برگردد، دیگر چرا از غار برگردد؟
یاری که می پنداشت یارش هست، حالا خبر دادند یارش نیست
 
دلخسته از کشورگشایی ها، شاهی گرفتار گدایی ها
امشب اسیر آسیابان است، فردا نشانی از فرارش نیست

خاک تنم در چنگ دشمن ماند، مرز غرورم نامعیّن ماند
دیگر کمان را بشکن ای دنیا، تیری میانِ دست آرش نیست  


 
«محکوم»  

مدّتی بود که از خانه فراری شده بود
باز در پیرهن خود متواری شده بود
 
روزها از دل هر باغچه گل می دزدید
مدّتی دستة چاقوش اناری شده بود!
 
نیمه شب ها هوس شیشه شکستن می کرد
شهر از عطر نفس هاش، بهاری شده بود
 
کاشی پیرهنش، نقشة قاجاری داشت
خالکوبیِ تنش، آینه کاری شده بود
 
صخره ای بود که با موج تلاقی می کرد
یک نیستان که پُر از شعله سواری شده بود
 
آتشی بود که در مزرعه خاکستر شد
جنگلی بود که در پنجره جاری شده بود
 
«تُرک عاشق کشِ من مست برون رفت امروز»
کفتر خانگی ام، باز شکاری شده بود!
 
امشب امّا سرِ یک گردنه در دام افتاد
او که محکوم به آواز قناری شده بود 
   


 
«لاك پشت» 

 من كه يك عمر است با تنهايي خود ساختم
عاقبت يك خانه از رسوايي خود ساختم
 
اين غزل ها هر كجا وردِ زبان مردمند
شهرتي با شعركِ هر جايي خود ساختم
 
روزي از دريا به خشكي آمدم چون لاك پشت
لانه اي بر ساحل رؤيايي خود ساختم
 
دست و پا در شن زدم، رؤياي من كابوس شد!
چاره اي هنگام تن فرسايي خود ساختم
 
خواستم بر گردم امّا موج پس مي زد مرا
لاجرم با دردِ  بي دريايي خود ساختم

اين منم پروانه اي در تارهاي عنكبوت
كار خود را وقت بي پروايي خود ساختم
 
سالها پس كوچه هاي شعر را گشتم، نبود!
تا كه شهري تازه از پويايي خود ساختم
 
گفتم  اين دار است در ميدان شهر آويختي؟
گفت  تنديسي كه از زيبايي خود ساختم
 
گفتم اين آتش كه مي سوزد مرا؟ خنديد وگفت
مستيِ نابي كه با گيرايي خود ساختم
 
شهر ويران بود و من برگشتم از سمتِ خودم
كلبه اي در جنگلِ تنهايي خود ساختم
 
نيمه شب ها با تنِ جنگل، عصا پشت عصا
از براي روز نابينايي خود ساختم
 
الغرض، يك عمر مستثني شدم با حرفِ عشق
من كه با تقدير استثنايي خود ساختم!
 

پلکان

 

 

ته مانده ی آن زهرها در استكان مانده ست

ردّ عبور سايه ها بر پلّكان مانده ست

 در ذهن آن صندوق چوبي، خاطراتي سبز

با يادي از تصنيف خاموش «بنان» مانده ست

در سينه ام دنبال سيب سرخ مي گشتم

ديدم صليب سرخ، روي استخوان مانده ست

فوّاره ی درد از دهان كوه مي جوشيد

شعر مذابي در دل آتشفشان مانده ست

ابری که بین خاطرات من قدم می زد

در جیب هایش تکه ای از آسمان مانده ست

مانند سربازي كه چندين سال بعد از جنگ

گرم نگهباني، كنار پادگان مانده ست!

دريا از اين پس طعمة توفان نخواهد شد

 وقتي غرور ناخدا بي بادبان مانده ست

گاهي بيا در چشمهاي من سياحت كن

اين يادگار از سرزمين باستان مانده ست

اين موميايي، زخم ديرين ساله ی عشق است

زخمي كهنسال است، اما خونچكان مانده ست

دروازه ها را باز كن، گويا سواري پير

ميخانه را مي آورد، اما جوان مانده ست

نامي ندارد،‌ گرچه نام او هزاران سال

در زخمه هاي خوني خنياگران مانده ست

 نازش رها در خنده ی معشوقه هاي شهر

رقصي شبيه رعشه بر اندامشان مانده ست

لبخند من در كوچه با من سنگباران شد

سيم سه تارم، روي ميدان، نيمه جان مانده ست

خواجو! تو در شيرازي و كرمان نمي داند

 نام تو بر پل هاي شهر اصفهان مانده ست

از پلكان بالا بيا، اين زهر شيرين است!

اين يادگار از باغهاي زعفران مانده ست

 

وصله ی ناجور

 

 

باران که صبح ساده ام را می زند هاشور

 

نزدیک من گل می کنند آن سالهای دور

 

آن سایه روشن ها و گندم سیب های مست

 

آن خال های آفتاب آن قپّه های نور

 

 

امروز در آیینه با خود روبرو هستم

 

آیا منم این ابر؟ این بارانی مغرور؟

 

گاهی گریبان خودم را سخت می گیرم

 

می ترسم از این خویشتن، این وصله ی ناجور!

 

یک سو سکوت واژه ها، یک سو صدای طبل

 

در این نبرد نابرابر می زنم شیپور

 

لشکرکشی های غزل، مثل مغول در من

 

عطار را پیچانده در گیسوی نیشابور

 

هم زخمه می خواهد دلم هم زخم، کاری کن

 

فرقی ندارد، یا بزن سنتور یا ساتور

 

 

چون زیره در شهرِ خود افتادم غریب اما

 

مثل گز کرمانیم، در اصفهان مشهور!

 

 

 

 

نام ایران بعد از این، بر نقشه ایرانی تر است

کوچه های شمس و مولانا چراغانی تر است

 

 جام حافظ، نقشِ رستم را به رقص آورده است

 چون حماسه با تغزّل ها، خراسانی تر است

 

 

خواجه ی شیراز و باز آوازِ نازِ اصفهان

 لهجه ی خواجو به یاد دوست، کرمانی تر است

 

 

دشمنی را می توان با دوستی تسخیر کرد

 ماه در شبهای ظلمت خیز، نورانی تر است

 

 

مِهر، جای دل، درون سینه ی ما می تپد

 چهره ی این سرزمین، با عشق رحمانی تر است

 

 ما به رغم این حریفان، با "ظریفان" خوشتریم

 آسمان شهرمان امروز، "روحانی"تر است

 

 

دو مسافر

به همسفر همیشه ام، همسر مهربانم...

 

 

دو مسافر دو روبرو با هم ، در قطاری پُر از بهار امشب

هیچ کس نیست مثل ما خوشبخت ، در تماشای روزگارامشب

در نگاهت ستاره ها روشن ، در سکوتت اشاره ها خاموش

راهمان کهکشان لبخند است ، خوش به حال من و قطار امشب!

مقصد این مسافران راه است ، مقصد ما فراتر از ماه است

می برم با خودم تو را تا عشق ، روی یک اسب بالدار امشب

ابر های سپید ، خانه ی توست ، « باز باران » پر از ترانه ی توست

این هوای مدیترانه ی توست ، در غزل های من ببار امشب

رقص خودکار نور در دستم ، دفتر شب مرا ورق زده است

می نویسم برای چشمانت ، شعرهایی به یادگار امشب

این سفر نیست ، باغ رویایی است ، سیب دستان تو تماشایی ست

کندوی خنده ات مربایی است ، می چکد از لبت انار امشب

 

ای قطار از درنگ شب رد شو ، مرد دهقان به خانه برگشته ست

کوه اگر ریخت ، می شود از او ، بگذری مثل آبشار امشب

دو مسافر ، دو روبرو با هم ، زیر لب باز شعر می خوانند

عشق در ایستگاه آخر خود ، می کشد باز انتظار امشب...

 

 از مجموعه چالاک چشمهای توام/ نشر شانی

 

 

مسافرم، مسافر چشمای بی نشون تو

زمین به آخر می رسه، تو مرز آسمون تو

مسافرم، دربدرم، سفر تو کوله بارمه 

پرنده ها همسفرم، خیال تو کنارمه

یه ردّ پای زخمی و یه نقطه چین گم شده

مسافرم، مسافر یه سرزمین گم شده

یه شهر جادویی دور، که پشت چشمای تو بود

همیشه تنهایی من، اسیر دنیای توبود

تو جاده های مه زده، سفر به آخر می رسه

غبار جاده رو ببین، که بی مسافر می رسه

دارم تموم بغض مو، تو کوله بارم می برم

مقصد جاده ها تویی، منم هنوز مسافرم

 

 

 

نگاهی به غزل زنده یاد سید محمود توحیدی(ارفع کرمانی)

 مثلث تغزل، عرفان، حماسه

 

چه شد که ارفع از لب پیاله توبه کرده‌ای

شکسته باد توبه‌ای که گاه گاه نشکند

غزل عرفانی قرن‌ها تبلور اندیشه‌های ژرف حکیمان وعارفان و شاعران ایران زمین بوده است. به سخنی دیگر، بنیادهای فکری عرفان، بهترین محمل خود را شعر پارسی به ویژه غزل یافته است. در این نگاره هدف بررسی سیر تاریخی غزل عرفانی نیست. شاید تنها اشاره‌ای به نام بزرگانی مانند عطار، سنایی، مولوی، سعدی، حافظ، خواجو، بیدل و صائب،  شاهدی بزرگ بر این مدعاست. از سوی دیگر، بی‌تردید به گواهی تاریخ، حوزه‌ی فرهنگی سرزمین کرمان، خاستگاه عرفان و ادب بوده است.

 بر همین اساس، تاریخ غزل عرفانی در جغرافیای کرمان حکایتی دیرین و شیرین دارد. باز هم نام شاعرانی چون خواجوی کرمانی، عماد فقیه کرمانی، شاه نعمت اله ولی و فواد کرمانی، مُهر تایید این سخن است. این اشارت کوتاه، وردگاه سخنی درباره‌ی غزل رمز آلود و پرجاذبه‌ی ارفع کرمانی، شاعر عرفان گرای هم‌روزگار ماست. چرا که بی‌تردید اگر بخواهیم بر اساس همان تقسیم بندی کلی در مواجهه با غزل پارسی که شامل غزل عارفانه، غزل عاشقانه  و غزل اجتماعی است، نظر و گذری داشته باشیم، با توجه به بنیان‌های اندیشه‌ی ارفع کرمانی، غزل او درگروه غزل عارفانه می‌گنجد.

به عبارتی از این نظر گاه، غزل او را در ادامه‌ی تاریخی غزل شاعران عارف مشرب قرون گذشته می‌یابیم. حال اگر پذیرفته باشیم که غزل او در این گونه می‌گنجد با تعمقی و تحلیلی به برجستگی‌های ویژه‌ای برمی‌خوریم که سبب تاثیر، جاذبه و شگفتی غزل ارفع کرمانی‌ست. به اعتقاد نگارنده، اتفاقاً اولین برجستگی که ذهن مخاطب را می‌تواند مجذوب کند،  پیوند غزل عرفانی او با دو گونه‌ی دیگر، یعنی غزل عاشقانه و غزل اجتماعی است. اساسا،ً ذات و درونمایه‌ی غزل پارسی در تغّزل ریشه دارد. یعنی مهندسی محتوای اصیل غزل، در بستر عاطفه، دوست داشتن و ستایش زیباشناسانه‌ی معشوق آفریده می‌شود.

این رویکرد کهنِِ غزل، در طول دوره‌های گونه‌گون تاریخی و اجتماعی، متاثر از رویدادها و شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، دستخوش تغییرات کیفی و نوسان‌های شدید اندیشگی و زبانی شده است. با این وصف، بنیان تغّزلی غزل، همواره در غزل پارسی حضور دارد. گاهی به آشکارایی تمام بروز می‌کند که غزل صرفِ عاشقانه را پدید می‌آورد؛ گاهی پنهان‌تر به عنوان ژرف ساخت ادبی وعاطفی در شعر حضور دارد. انعطاف غزل و وجود قابلیت‌ها و ظرفیت‌های کشف نشده‌ی این گونه از شعر پارسی سبب شده است که غزل تنها نمایشگر تغّزل محض نباشد و به فراخور شرایط و دگرگونی‌هایی که اشاره شد، پیوندی جدی با موضوعات اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی زمانه نیز داشته باشد. از سویی دیگر، آیینه‌ی بازتاب اندیشه وجهان بینی عارفان ایران زمین باشد. پس از این گریز ناگزیر، به غزل ارفع برمی‌گردیم .

 شاید برجسته‌ترین اتفاق در غزل عارفانه‌ی او همان ورود جدی به مسائل وموضوعات اجتماعی با رویکرد نقادانه و توام با آن، بازتاب شفاف اندیشه‌های عرفانی و جهان‌بینی معرفتی، توحیدی شاعر است و هم تغّزل ناب که در ژرف ساخت غزل او همواره وجود دارد. به عبارتی تم عرفانی غزل ارفع، نه تنها مُبلّغ عرفان منفعل خموده‌ی گوشه‌گیر فارغ از درد و رنج مردم نیست؛ بلکه در تقابل با آن نوع تفکر به اصطلاح عرفانی است . عرفان غزل ارفع، عرفانی پویا، جزء نگر، بلند همت، انسان محور و جامعه‌گراست .

عرفانی است که در عین اتصال به مبانی فکری و آبشخورهای اصیل عارفان بزرگ و آموزه‌های معرفتی آنان، درستیز با تزویر، تظاهر، شیوخ متشرع، دروغین و مدعیان بی‌محتوای معرفت است. این محور تقریبا در تمام غزلهای او موج می‌زند.

یارب زدن نه کار من ای شیخ کار توست

من در مقام وصل خدایا نمی‌زنم

یوسف نیم که چاک گریبان کنم گواه

من حرف غیرحرف زلیخا نمی‌زنم ...

یا:

واعظ امشب سخن از هول قیامت می‌گفت

مستی از پنجره لاحول و ولایی زد و رفت ...

و:

از ما به شیخ شهر بگو دور د ور توست

بار دگر ردای ریا را به بربکش

تا مست و بی‌خبر به شبستان مسجدیم

بر منبر مراد، هوار خبر بکش ...

و نمونه‌های فراوان از این دست نکته‌ی قابل توجه و برجسته‌ی غزل ارفع در این راستا این است که این غزل عرفانی که رویکرد اجتماعی دارد برای بیان نقدهای جدی، از زبانی ویژه بهره می‌گیرد. یعنی آن محتوای عرفانی، اجتماعی در زبانی خاص بروز و ظهور می‌یابد. نقد و مبارزه، زبانی سرکش، محکم و گزنده می‌طلبد و اینجاست که ناخودآگاه زبان غزل ارفع در کنار همه‌ی ویژگی‌های دیگر رنگ و لعاب حماسی گونه به خود می‌گیرد. به عبارتی روشن، محتوای عرفانی با زبان حماسه در می‌آمیزد. زبان شعر او بافت محکم دارد، طنطنه و ضرب آهنگ دارد. در همین راستا با توانایی و آگاهی کامل از ظرفیت‌های موسیقی درونی، موسیقی کناری، ( وزن و قافیه) هارمونی آوایی واژگان بهره می‌گیرد تا زبان حماسی غزلش را به کمال برساند. تا آنجا که در غزل  او واژگان و شخصیت‌های اسطوره‌ای شاهنامه، کم و بیش حضور دارند .

گاهی خدا هم چشم بر هم می‌گذارد

یک مشت غم، برپشت آدم می‌گذارد

در گرمگاه رزم پاکی با پلیدی

نعشی به روی دست رستم می‌گذارد ...

در این غزل زبان بسیار محکم و پرطنین و محتوا نیز سرشار از عصیان‌های شطح‌ گونه است.

و:

زبان به شکوه وامکن، ستیزه با فضا مکن

که پشت این هزار خط به صد سپاه نشکند ...

شگفت‌تر آنکه شاعر هنگامی اندیشه‌های عرفانی خود را بر مبنای سلوک سالک و رسیدن او به وصال حضرت حق و نیل به وادی فنا بیان می‌کند، بافت زبانی حماسی خود را به اوج می‌رساند و به نوعی عرفانی حماسی می‌آفریند.

اول قدم در راه او من را شکستم

در یک نبرد تن به تن، تن را شکستم

کلک قضا می‌خواست بدمشقی نماید

فاق قلم، ساق قلمزن را شکستم

تابوت آمالم به دست باد می‌رفت

من کف زنان تفسیر مردن را شکستم

در غزلی دیگر:

بغض گلویم گر دهد آزار اینبار

می‌پاشمش بر سینه‌ی دیوار اینبار

از ایل عنقاییم و خود را می‌کشانیم

تا قاف حتی با طناب دار اینبار

محمل نشین دوشمان آماس زخم است

سرمی‌کشم از کوله‌ی این بار اینبار

روئین تنان! پیکانمان زانو به زانوست

ما چشم می‌دوزیم رستم وار اینبار

یاهمان غزل‌های مشهور با مطلع:

امشب به کویت آمدم، دانم که در وا می‌کنی

رحمی به این خون دل رسوای رسوا می‌کنی ...

و:

یک بار از هم می‌روم این پرده تزویر را

یک بار می‌پچیم به هم، سررشته تقدیر را...

البته تحلیل و بررسی بافت واژگان این گونه غزل‌های او، بهره‌گیری از وزن‌های دوری و سنگین، استفاده از قافیه‌های درونی که همه در راستای همان انگیزش زبانی هماهنگ با محتوای عرفانی و برانگیزاننده‌اند، نیاز به واشکافی و تحلیل مفصل دارد که مجال آن در این نوشتار نیست. باری، این چند بیت تنها نمونه‌ی کوچکی در نمایاندن این محور شعراوست و بسیاری از غزل‌های ارفع در همین بستر بالیده اند.

حال نکته‌ی شگفت‌تراین‌که تغّزل ارفع و دیالوگ‌های عاشقانه‌ی او که مبتنی بر تاثّرات فردی و عواطف سرشار شاعرند، نیز از این زبان حماسی برخوردار است. در فراوان جاهای غزل او می‌بینیم که برای خلق تصویری عاشقانه و جمال شناسانه از معشوق، زبان او در عین لطافت عاشقانه، فخامت حماسی دارد و تعمداً از واژگان رزمی بهره می‌گیرد که جمع این دو ضد، از زیبایی‌ها و جاذبه‌های شعر ارفع است که در غزل او بسیاریاب است و در شعر بسیاری شاعران، کمیاب. تا آنجا که تبدیل به یکی از شگردهای هنری و ادبی شعر او شده است. برای نمونه این بیت را با دقت می‌خوانیم و به تصویر لطیف عاشقانه‌ی آن و زبان فخیم حماسی‌اش توجه می‌کنیم:

زلف انداخته بر دوش نگارم انگار

دشنه بر شانه‌ی خورشید حمایل می‌کرد...

اینجاست که غزل ارفع کرمانی را ساحتِ آشتی تغّزل، حماسه و عرفان می‌یابیم. به بیانی دیگر، شاید برجسته‌ترین و ویژه‌ترین محور و شگردِ شگفت غزل ارفع، حضور توامان اندیشه‌ها و کشف‌های عرفانی، تغّزل ناب( عشق) و زبان و بیان حماسی با رویکرد اجتماعی است. باز به سخنی دیگر، غزل ارفع کرمانی مثلث عرفان، حماسه و تغّزل را تشکیل می‌دهد. درحاشیه‌ی این نتیجه‌گیری اشاره می‌شود که ویژگی‌های فراوان و قابل تامل در غزل ارفع برانگیزاننده‌ی تحلیل و پژوهش است که اتفاقاً بسیاری از آنها در جهت تعالی و تکامل همان محور برجسته و شاخصه‌ی خاص غزل ارفع است. همه‌ی این رویدادهای سبکی،  تشخّص ادبی شعر ارفع را به آشکاری باز می‌نمایاند. به هر روی سخن درباره‌ی دیگر ویژگی‌های محتوایی ، زبانی و موسیقایی شعر ارفع نیاز به کاوش وخوانش و نگارشی فزون‌تر دارد.

سایه‌ات بر سر ارفع اگر افتد چه شود

همه گویند شهی سر به گدایی زد و رفت

 

 

سلام

۱- شعر اول:

کرمی،

        ابریشم سیاه برتن،

از تشییع پروانه بر می گشت.

 

۲- کتاب شعر "چقدر درخت، چقدر پرنده" منتشرشد. این اثر گزیده ی شعر امروز

 کرمان است که اولین برون داد مکتوب انجمن آفریدگاران فروتن شعر است.انجمنی

 که شاید دوستان، با وبلاگ آن و مجموعه شاعرانی که درآن حضور دارند آشنایند.

ناشر این مجموعه، نشر خوانش است و غرفه ی مرکز کرمان شناسی محل ارائه ی

آن در نمایشگاه کتاب امسال است. کوشش دو شاعر ارزشمند کرمانی آقایان حمید

نیک نفس و مهدی صمدانی این کتاب را سامان داده است که در برگیرنده ی آثار ۴۰

شاعر کرمانی ست. طراحی وصفحه آرایی را هنرمند عزیز، مهدی جعفری به انجام

رسانده. در نمایشگاه امسال با این کتاب هم دیدار کنید.

۳- به روال معمول مجموععه های شعرم در نمایشگاه هستند:

"از این بهشت موازی" ، نشر تکا - چاپ دوم

"بخواب فروردین" ، نشر خدمات فرهنگی

"مرا که برگ شدم" ، نشر مرکز کرمان شناسی

 

۴-  شعر دوم:

زنبیلت را بردار

                    زن!

لبهایت بر درخت توت رسیده است

فصل چادر تکانی از بیراه می رسد

          روسری ها به خانه بر می گردند

بر می گردی از من!

با زنبیلی خالی از لبخند

خون در شیار توتها شیهه می کشد

شقیقه ام می سوزد

اضلاعم بر درخت گریه می کنند

  زنبیلت را بردار

                     زن!

اشاره می کنم به ادامه ی خودم در روسری تو

تناور این درخت

                 شناور درخیابان، که شکل مستطیل خون است

(توضیح می دهد):

ضلع پنجم گریه ام

به کندوها می برد مرا

زوزه ی زنبور، با عسل سرخ

                   از توتستانها برگشته است

برلبهایت رسیده است

                              درخت توت

زنبیلت را بردار

                   زن!

 

 

 

کی بر این کلبه توفان زده سر خواهی زد

ای پرستو  که  پیام آور  فروردینی

سلامم اگر چه خیلی دیر ولی بوی نوروز دارد. سالی فرخنده و سبز را به آرزو

نشسته ام.فکر کردم چه فرصتی بهتر ازفروردین برای به روز کردن وبلاگم؟گفتم

دست کم با نامش هماهنگ باشم. به همین بهانه اول ترانه نوروزی ام را بخوانید

 که دم دمای تحویل سال با آهنگسازی و صدای مجید اخشابی اجرا شد و بعد

یکی از تازه غزل هایم.

 برای شنیدن ترانه می توانید به وبلاگ زیر مراجعه فرمایید.

http://www.gharibetanha-majid.blogfa.com/

 

خواب سنگین زمستون این روزا

داره از سر زمونه می پره

که بهار مثل پر پروانه ها

داره تو هوای خونه می پره

 

انگاری دارن با غنچه های سیب

دور آیینه رو پرچین می چینن

به همه خبر بدین، فرشته ها

رو زمین سفره ی هفت سین می چینن

 

نقره ی شبنم و پاشیده بهار

رو تن جوونه های بی قرار

می شکفن پنجره ها یکی یکی

می رسن پرنده ها هزار هزار

 

آی ترانه! برو دنبال نسیم

گلای بابونه رو صدا بزن

با خودت نوروز و وردار و بیار

عطر بارون و به کوچه ها بزن

 

پر بزن، خونه به خونه در بزن

شهر و تا جشن پرنده ها ببر

گلای قاصدک از راه اومدن

هیچ کی از هیچ کی نمونه بی خبر*

* می دانیم که در محاوره "چ" در واژه ی "هیچ" چیزی بین "چ" و "ش" تلفظ می شود.

غزل:

دچار عشق نبودم، دچار خود بودم

همیشه پنجره ای در غبار خود بودم

شکسته وار نشستم به جشن خودسوزی

میان معرکه آتش بیار خود بودم

چه سالها که زمستان، چهار فصلم بود

اگرچه من به تظاهر، بهار خود بودم

شبیه خانه ی خشتی که زیر باران است

خراب گریه ی بی اختیار خود بودم

من آن شکارچی بی تفنگ دلتنگم

که در كشاكش بودن، شکار خود بودم

من آن ستاره ی خاموش کهکشان توام

که دور مانده ترین از مدار خود بودم

غزل به خواجه کشاندم که در شب شیراز

شرابخواره ی چشم خمار خود بودم

به یاد موی تو آشفته وار رقصیدم

همیشه حالتی از روزگار خود بودم

توان درد و نبردی نداشتم، اما

به احترام تو مرد تبار خود بودم

اگر شروع شقایق نبوده ام، اما 

همیشه داغ کسی بر مزار خود بودم

 

 

 

آقا! ببخشا که امشب، شعر جدیدی ندارم

دنیا سیاه است و من هم روی سپیدی ندارم

عطار از هفت شهرش، امشب به هشتم رسیده ست

این ارمغان کمی نیست، جز این نویدی ندارم

ای هشت خوان سلوکم! من فارغ از این ملوکم

ای خاک پایت مرادم! در خود مریدی ندارم

سبزند آیینه پوشان، کو خنجر دین فروشان؟

جز نوش داروی لطفت، دیگر امیدی ندارم

سیمرغ مهر تو آنک، بر زخم رستم نظر کرد

جز مام میهن برایت، گردآفریدی ندارم

ای مشرق جان ایران، روشن به خورشید نامت

در سوگزاران دنیا، غیر از تو عیدی ندارم

کرمان اگر از تو دور است، اما تو نزدیکی آقا!

تا بارگاهت ـ مدد کن ـ راه مدیدی ندارم

ای شاهد هرچه مشهود! شرمنده هستم که یک عمر

در مشهد شعرهایم، سرو شهیدی ندارم

ممنونم آقا که دست این ناتوان را گرفتی

قفل دلم را گشودی، دیدی کلیدی ندارم

گفتم به جای زیارت، شاید غزل گریه کردم

آقا! ببخشا که امشب، شعر جدیدی ندارم

 

 

 

عزیزم از تو ممنونم، که سوسویی نشان دادی

دمیدی در غزلهایم، به شعر مرده جان دادی

مرا می خواستی در شمس، مولانا برقصانی

اگر زلفی رها کردی، اگر دستی تکان دادی

تو آن ماهی که سی سال است در شهریور کرمان

کویر تشنه ی شب را نشان کهکشان دادی

عزیزم از تو ممنونم که دریاوار شوریدی

به دوش قایق تنها، شکوه بادبان دادی

*

زمین لبریز شد از حجم آدمها و آهن ها

و تنها تو به گوش من خبر از آسمان دادی

تو حوای منی کز کهکشانی دور می آیی

که روزی در بهشت این درس ها را امتحان دادی

تو آن فردای دیروزی، تو سیب و سرو و نوروزی

که انگور دهانت را به جشن مهرگان دادی

مرا در هفتخوان خنجر ابروی خود خم کن

به دست آرشت اینبار اگر رنگین کمان دادی

به چشمان تو مدیونم، همیشه از تو ممنونم

چه دنیای غزلناکی، به این مرد جوان دادی!

غزلهایم فدایت، دست من خالی ست، پس بستان

تمام بوسه هایی را که آن شب رایگان دادی

 

عکس:حمید صادقی

 

معرفی دو مجموعه شعر:

۱- " مرثیه های ممنوع" نام گزیده شعر دوست عزیزم، شاعر توانا و مانا

محمدعلی جوشایی است که چندیست توسط نشر تکا منتشر شده است.

مثل همیشه خواندن آثار او شیرین تر از خرمای بم و حیرت آور تراز رازآلودگی

کویر.

۲ـ " صبح در فنجان نیلوفر" نیز نام اولین مجموعه شعر مستقل دیگر دوست

نازنین، شاعر جوان کرمانی، مهدی گنجی ست. ناشر این اثر انتشارات

فصل پنجم است. به امید آثار ديگر و آينده اي پربار براي او.

و سرانجام اينكه وبلاگ ادبي آفريدگاران فروتن شعر، كه پاره اي از صداي

 شعر امروز كرمان است، هر دو هفته يك بار به روز مي شود. منتظر نگاه

 و نقدتان مي مانيم. 

http://afaridegaran.blogfa.com/

 

 

 

 

عکس: حمید صادقی

 

ای روزگار این رسم و این آیین نمی ماند

دنیا چنین غمگین و وهم آگین نمی ماند

گیرم گلی چیدند، اما بر لب دنیا

لبخند گل می ماند و گلچین نمی ماند

هرچند در ذهن درخت پیر، بعد از این

یادی به جز اندوه فروردین نمی ماند

هرچند در آیینه ها تصویر زیبایی

از انحنای رقصی آهنگین نمی ماند

هر چند در تنگ بلور سینه ی مردم

رنگی به غیر از ماهی خونین نمی ماند

هرچند یوسف گم شد و در کلبه ی یعقوب

حتی نشان از بوی بنیامین نمی ماند!

...اما به جادوی پر سیمرغ ها سوگند

این زخمهای کهنه بی تسکین نمی ماند

ماهی که می بینی فرو رفته ست در مرداب

بالا بلند است اینچنین پایین نمی ماند

ای مومنان! فکر بهشتی تازه تر باید

تزویرتان پشت نقاب دین نمی ماند

کندوی متروک زمین، خواب عسل دیدست

فرهاد هم اینگونه بی شیرین نمی ماند

خون رگ دست "امیر" از هر انارستان

می جوشد و در بند باغ فین نمی ماند

ای شاعر از پس کوچه های شعر خود برگرد

شهر تو در تسخیر آن و این نمی ماند

حتی اگر باران سنگ

                           از آسمان

                                           بارد

این شهر لبریز گل و آیینه می ماند

مردی که درآیینه ها تکثیر خواهد شد

چندان به این دیوانه ی مسکین نمی ماند!

 

 

سبزیم که از نسل بهاران هستیم...

و  غزلی تازه:

این مرده از هوای تو دم می زند هنوز

با زنده های شهر قدم می زند هنوز

تقدیر خسته ایست که او را پرنده ای

در انزوای لانه رقم می زند هنوز

همزاد ماهیانم و قلاب در دهان

دارد میان سینه، دلم می زند هنوز

هر شب صدای در زندنی می رسد به گوش

شادیست این، که طعنه به غم می زند هنوز

راهی به جز امید به دست شفا نداشت

 دیوانه ای که سر به حرم  می زند هنوز

ای روزگار! پنجه ی خونین عادلان

بر سینه ی تو زخم ستم می زند هنوز

دنیا سکوت ممتد درد است و گاه گاه

آنرا صدای گریه به هم می زند هنوز

 □

انگشت روی شیشه کشید و تورا نوشت

ابری که زیر چتر قدم می زند هنوز!

 

خبر:

مجموعه داستان نویسنده توانای کرمانی ،دوست عزیزم سعید کوشش با عنوان

"مرگ خدایان موازی" وارد بازار کتاب شد.این اثر توسط نشر داستانسرا منتشر

شده و در بردارنده ی ۱۷ داستان کوتاه است. چشم به راه آثار دیگر او هستیم.

 

 

 

...ای ظهور ناب اسم الله بر روی زمین

زندگانی تو تفسیر مسلمانی شدست

ای که در پیشانی ات مهتاب جولان می گرفت

علم در سر نمازت قوس قرآنی شدست...

 

خدای را هزاران شکر که چند باری عارف بزرگ حضرت آیت الله العظمی

 بهجت را زیارت کردم. بی ترید ایشان نمونه ی روشنی از انسان کامل

بودند و افسوس که دیگر سحرگاهان این دنیا شاهد مناجات و اشک و

سجده های طولانی شان نیست.

زادنش به دیر خواهد انجامید،

                    خود اگر زاده تواند شد...

 

به زودی باغزل و غیر غزل هستم.

 

 

 

در نمایشگاه امسال دو مجموعه از کارهای منتشر شده ام

حضور دارد ۱- از این بهشت موازی، نشر تکا

از این بهشت موازی

۲- مرا که برگ شدم، نشر مرکز کرمان شناسی

و چند بیت از یک غزل مثنوی، از مجموعه ی از این بهشت موازی:

جرم من رها شده، دیوانه بودن است

با هرچه جز نگاه تو بیگانه بودن است

منظور من ازین همه آواره زیستن

با برق چشمهای تو همخانه بودن است

بوی گل تن تو، در این ورطه ی خزان

پیغام آشکار بهارانه بودن است

گاهی تو هم به خانه ی خاموش من بیا

چون سرنوشت خانه ام ویرانه بودن است

بر من ببخش گاهی اگر پیله می شوم!

این خود دلیل روشن پروانه بودن است

پروانه ام که بی تو به هرجا نمی پرم

من با تو می پرم، تک وتنها نمی پرم

 سوگند می خورم به غزلرقص مولوی

سوگند می خورم به غزلهای منزوی

اینک دلم برای تو غمخواره ای بزرگ

اینک دلم به وسعت سیاره ای بزرگ

بیچاره ات شدم، تو جگر پاره ام شدی

تنها تویی که ساکن سیاره ام شدی...

این رباعی هم از کارهای تازه:

قانون بهار را رعایت کردم

کم کم به طراوت تو عادت کردم

با آنکه کویری ام ولی همواره

با لهجه ی آب با تو صحبت کردم

 

 

 

هوای خلوت اردیبهشت بامن بود

گذشت بوی بهار از کنار پنجره ها...

 

سلام به فروردین، سلام به اردیبهشت

سلام به شعر، سلام به شاعر...

به روز شدن در سال ۸۸ هم حال و هوایی دارد:

تو خلوت یه ایون،یه غربت داغونم

رو تاقچه ی تنهایی، حجم یه گلابدونم

یه غصه ی سرگردون، یه قصه ی پاییزی

من ابر لب حوضم، همسایه ی بارونم

وقتی که نمی جوشم، یه چشمه ی متروکه

وقتی که نمی بارم، یه گریه ی خندونم

زخم تن من سیبه، کاج نفسم زرده

تو شرجی نخلستون، یه شاخه ی بی جونم

تو دست صدای من، یه چاقوی غمگینه

آوازای زخمی رو بی حنجره می خونم

فانوس شب سردم،آیینه ی پر گردم

مثل ترک تاریخ، رو سینه ی گلدونم

همخونه ی تابستون، همگریه ی پاییزم

همزاد بهار پیر، همسال زمستونم

 

... واینکه وبلاگ ادبی شاعر نخل های صبور و زخمهای کویر

محمد علی جوشایی متولد شد. (مرثیه های ممنوع) 

شعر او مشتاقان زیاد دارد. من هم با تمام شوق دوستانم

را به سفر در سرزمین مجازی آبروی شعر کرمان، جوشایی

عزیز دعوت می کنم.

www.joshaiy.persianblog.ir

آهوپلنگ

 

 

حالی مثال آهو، در دامگاه دارم

"مغرور چون پلنگان چشمی به راه دارم"*

آهوپلنگ تنها، انسان ناگزیرم

در ساقه های تردم، خون گیاه دارم

تردید بین بودن، یا سیب را سرودن

از این گناه تا کی، خود رانگاه دارم؟

من یک شب بلندم، در کوچه های کوتاه

در کوله پشتی خود، فانوس ماه دارم

من دفتری سپیدم، کز روزگار پیشین

در برگ سرنوشتم، شعری سیاه دارم

ای آینه! نپرس از تصویرهای تازه!

در پاسخ سوالت، تکرار آه دارم

هرصبح رو به دریا، می پرسم از خودم باز

آیا به شهر خورشید، امروز راه دارم؟

آهوی نیمه ی من، با نیم دیگرم گفت:

آه ای پلنگ! بگذر ازمن،گناه دارم

 

*مصراعی از غزل دوست شاعرم مازیاز نیستانی، که سبب ارتکاب این غزل شد.

 

 به بوی تربت اکرم المستشهدین

 

خسته اي خيس و خالي از خويشم

پيرهنْ زارِ چشم يعقوبم

دست در دست يوسفي امشب

سر به ديوار چاه مي كوبم

 

آه مولا! كسي نمي داند

سايه ها آفتاب مي نوشند

هر چه باران و رود و ا قيانوس

از لبان تو آب مي نوشند

 

آه مولا! كسي نمي داند

تير قلب تو را نمي دوزد

آتش از ترس آه سوزانت

خيمه هاي تورا نمي سوزد

 

اي نجات و نجابت دريا

هر چه دل بود، نوح مي كردي

اي كه با زخم هاي موّاجت

تيغ را قبض روح مي كردي

 

از نگاه تو ماه، بالا رفت

آسمان سياه را كُشتي

آه مولا! كسي نمي داند

گودي قتلگاه را كُشتي

 

ناگهان چشم خويش را بستي

سرزمين بهشت پرپر شد

واژگون بود آسمان، امّا

زين اسب تو واژگون تر شد

 

تير از بس كه تشنه بود آن روز

در گلوگاه اصغرت افتاد

نعش رود فرات خون آلود

روي دست برادرت افتاد

 

نخل هاي خميده مي ديدند

مردي از روي خويش رد مي شد

كاش آبي كه كشته شد، راه

خيمه گاه تو را بلد مي شد

 

آه مولا! كسي نمي داند

آب ها تشنه ي لبت بودند

لشكر شام وكوفه، تعدادي

از اسيران زينبت بودند

 

داشت بوي خرابه مي آمد

كاروانت شبانه زخمي شد

دختر كوچكت كه نه، امّا

شانه ي تازيانه زخمي شد

 

ناقه ها بين راه فهميدند

دربهار تو برگ ريزي نيست

پيش اين كاروان توفاني

خون و زنجير و شعله، چيزي نيست

 

آه مولا! كسي نمي داند

آفتاب حجاز را بردند

مردم كوفه، ظهر عاشورا

آبروي  نماز را بردند

 

من كنار تو خيمه خواهم زد

خسته اي خيس و خالي از خويشم

آه مولا! كسي چه مي داند؟

شايد امشب تو آ مدي پيشم

 

از همان صبح روز عاشورا

شعرهاي من از تو پر بودند

روي دفتر شهيد مي گشتند

واژه هايي كه مثل حُر بودند